In maart 2020 doemt het coronavirus op en beheerst het maandenlang ons land, onze maatschappij en onze economie. Het dagelijkse leven staat ineens in het teken van noodzakelijk opgelegde social distancing maatregelen en dat heeft een grote economische impact. Bedrijven moeten de deuren tijdelijk sluiten, werknemers worden noodgedwongen tijdelijk werkloos en de financiële vooruitzichten van 2020 (en daarna) dienen overal scherp bijgesteld te worden. We maken een crisis zonder weerga mee die een kantelpunt zal zijn voor onze maatschappij.

Callebaut Collective buigt zich in haar ‘Blik op corona’ blogreeks over diverse strategische business invalshoeken in crisistijden. Hoe ga je als bedrijf op strategisch niveau om met de coronacrisis en bijhorende lockdown? Welke rol spelen intermenselijke relaties in corona-context? Hoe bereid je je voor op het bedrijfsleven na de heropstart van de economie? Wat is de impact van corona op de wereldpositie van België in bepaalde sectoren? Want een ding is zeker: niks zal nog hetzelfde zijn.

Het is vanzelfsprekend dat we eerst op de gezondheid van de mensen focussen in de huidige coronacrisis. Maar tegelijkertijd kunnen we niet te lang wachten met een economische heropstart want een verwaarlozing van het economische luik kan ook voor een aanzienlijk indirect verlies zorgen op vlak van gezondheid en welvaart bij de bevolking. Over die heropstart denken we bovendien best diep na want hoe we die aanpakken zal bepalend zijn voor onze maatschappij post lockdown. Zo is het cruciaal niet in de val te lopen om ons enkel op de essentiële sectoren, zoals voeding en health, te richten en andere sectoren dan maar als collateral damage te beschouwen. Met dergelijke attitude kunnen we immers gemakkelijk onze internationale positie op bepaalde terreinen voor lange tijd kwijtspelen en daardoor de facto als economie gevaarlijk sterk verarmen ten opzichte van andere landen, zoals de grootmachten als China en de V.S.

Na vijf weken lockdown maken experts zich grote zorgen over de lange termijnimpact van deze crisis op de Belgische economie en roepen ze op om stilaan de draad naar het gewone leven op te pikken, maar de realiteit is dat een kleine 70% van de Belgische bevolking tot nu toe van grote economische schade gespaard bleef. Over economische herstelplannen praten lijkt voor velen dan ook niet urgent. Maar laten we ons niet vergissen: op economisch vlak beleven we momenteel een uitermate belangrijk moment in de geschiedenis, met als gevolg een krimp van het bbp zoals we die al lang niet meer hebben gezien. Of we nu de impact persoonlijk voelen of niet, de economische noodsituatie is reëel.

Keuzes maken

Komende weken zal de overheid moeilijke keuzes moeten maken. Eens ze zich over de economische problemen buigen, zal het meest gunstige scenario naar de buitenwereld toe waarschijnlijk extra investeringen in de gezondheidszorg als eerste actiepunt zijn. Ook al groeien deze uitgaven reeds jaarlijks, kennen we nu al een meer dan gemiddelde begroting ten opzichte van andere landen aan de sector toe en staat een relatief degelijke structuur ook effectief op punt. Daarbinnen zal dan nog gekozen moeten worden: steunen we voornamelijk de ‘lokale’ labo’s en fabrikanten of eerder de ‘buitenlandse’ big pharma spelers? Nog moeilijker zal daarna de verdeling van de budgetten tussen de andere sectoren zijn. Wie krijgt wat? Hoeveel gaat naar de evenementenindustrie, hoeveel naar de ambachten, de retail, horeca, mode, agro-industrie… En vooral: waarom?

Zo meldde minister-president Jan Jambon al dat de subsidies voor de culturele sector voor de duur van de hele coronacrisis blijven doorlopen, ook al zijn er geen voorstellingen. Tegelijk voegde hij er dan wel aan toe dat het moeilijk zou worden om iets voor de freelancers, die niet van technische werkloosheid kunnen genieten, te doen. Kiezen is verliezen?

Ook de eventwereld wordt bijzonder hard door de coronacrisis geraakt. Grote festivals als Rock Werchter en Tomorrowland, die tienduizenden mensen tewerkstellen, zijn normaliter goed voor honderden miljoenen omzet, maar zien hun organisatie dit jaar in het water vallen. Zij kunnen misschien nog terugvallen op een spaarpotje maar of dit ook voor de vele KMO’s en freelancers die als leverancier of op een andere manier betrokken zijn het geval zal zijn, is maar de vraag.

Binnen sectoren waar de vraag op zich intact blijft, duiken ook uitdagingen en verschuivingen op. Zo krijgt de Belgische agro-industrie op dit moment met meerdere problemen te kampen, zo toont ons onderstaande grafiek van de Boston Consulting Group: de beperkte houdbaarheid van groenten en aardappelen dwingt producenten om massale hoeveelheden te vernietigen of in het beste geval weg te schenken, belangrijke verwerkende agrobedrijven die samen 5,3 miljoen ton diepvriesfrieten, puree en chips produceren zien de handel grotendeels stilvallen omwille van de sterk verschuivende vraag naar verse producten. Voor de niet-essentiële sectoren als de luxe-, mode- en reissector alsook de horeca is de impact al helemaal totaal: allen zien de vraag verdampen.

De hele wereld staat voor dezelfde uitdaging en elk land zal zelf zijn ideale balans moeten zoeken tussen gezondheid en economie en op basis daarvan keuzes moeten maken bij de heropbouw. Dat is voor ons land niet anders. In een ideale wereld ondersteunen we in de heropstart alle “goede” bedrijven maximaal, maar elke inspanning creëert ook weer schulden die we generaties lang zullen moeten afbetalen.

België op de kaart houden

Onze economische keuzes moeten verder gaan dan enkel het lokale perspectief: akkoord dat we ons eigen land moeten heropstarten en de bevolking weer aan het werk dienen te krijgen, maar cruciaal is ook dat we onze internationale koplopersposities in deze situatie nauwlettend opvolgen en veiligstellen. Want jawel, in bepaalde categorieën binnen de luxesector speelt België vandaag wereldwijd een prominente rol. We willen onze koploperspositie niet verliezen aan grootmachten als de V.S. en China die waarschijnlijk snel zullen schakelen om hun economie terug aan te zwengelen en bijgevolg bepaalde sectoren voor lange tijd te domineren. Hoe gaan wij hier mee om? Gaan we filialen van Duitse luchtvaartmaatschappijen financieel vooruithelpen maar sectoren waarmee we ons land wereldwijd op de kaart zetten, zoals ambachtelijke bieren, diamant en chocolade, laten wegkwijnen?

De “goede” bedrijven hebben nu in elk geval nood aan wat tijd en liquiditeit om komende weken positieve ontwikkelingen te lanceren én te versnellen. Zo kan een moderetailer bijvoorbeeld investeren in social mediacampagnes, augmented reality applicaties en virtuele showrooms. Sommige horecabedrijven kunnen dankzij hun slimme businessmodel en met een duwtje in de rug dan weer de schade beperken en misschien zelfs blijvend marktaandeel innemen a.d.h.v. andere, nieuwe e-commerce- en afhaaldiensten.

Een mooi voorbeeld is de aanpak van Chinees cosmeticabedrijf Lin Qingxuan dat omwille van Covid-19 werd gedwongen om 40% van haar winkels te sluiten. Het bedrijf vormde een honderdtal van haar schoonheidsadviseurs in de winkels om naar online influencers en zette hen met digitale tools zoals WeChat aan het werk om klanten virtueel te betrekken en de online verkoop te stimuleren. Resultaat? Het bedrijf realiseert zo’n 200% groei ten opzichte van de omzet van vorig jaar dankzij de stijgende verkoop in Wuhan.

Gekoppeld aan financiële ondersteuning zullen ook concrete, pragmatische en eerlijk aanvoelende maatregelen nodig zijn voor alle sectoren. Dit enerzijds vanuit de urgentie om vele faillissementen te voorkomen, anderzijds dus opnieuw om onze positie op wereldvlak te blijven handhaven, verder te kunnen uitbouwen. En net over het belang van dat laatste is niet iedereen zich bewust. Europees Commissielid Margrethe Vestager begrijpt het wel: ze wees er al op dat de coronapandemie Europese bedrijven kwetsbaar zal maken voor overnamepogingen uit China. Zij ziet staatsparticipaties daarom als een belangrijk instrument om dat risico af te wenden. Als Belgische bedrijven, overheid, mogen we dit perspectief niet uit het oog verliezen.

Op naar een nieuw normaal

Er komt een tijd na de lockdown en na corona. Voor bedrijven betekent dit dat het noodzakelijk zal zijn om de bedrijfsstrategie aan te passen. Consumentengedrag zal bij de heropstart namelijk niet meer hetzelfde zijn. We mogen in deze tijd van crisis dan wel van ‘social distancing’ spreken, we ontdekken intussen collectief dat we ook vanop afstand sociaal kunnen zijn. Vele Belgen hebben nu voor het eerst een chatsessie op een website ervaren, een Zoom-videocall met de architect beleefd, een Paypal of app-betaling uitgevoerd etc. Zelfs de oudsten van de bevolking leerden afgelopen weken een tablet te gebruiken, een Skypesessie te voeren en zelfs te betalen via het scannen van een QR-code. Rest ons alleen nog de experten die ons vanuit hun kot zouden kunnen toespreken in plaats van steeds naar de studio te rijden.

De verwachtingen van de consument, in eerste plaats ten opzichte van digitale diensten, zal veranderen, ook al verlangen we nu nog zo hard naar menselijk contact. Het een sluit het andere immers niet uit. Hoog tijd om je hier als bedrijf op voor te bereiden. Kan Callebaut Collective ondersteunen bij het uittekenen van de post-lockdown strategie van je bedrijf? Aarzel niet om ons te contacteren.